Aν και τα υπάρχοντα ιστορικά στοιχεία για το ορεινό συγκρότημα της Bροντούς, που περιλαμβάνει και το
δάσος Λαϊλιά, δεν είναι ικανά να αποδώσουν την πλήρη ιστορική εξέλιξη της περιοχής, δείχνουν ωστόσο ότι η συγκεκριμένη περιοχή δεν αποτελούσε ένα ανεξάρτητο ορεινό τμήμα, ξεκομμένο από την ανθρώπινη δραστηριότητα της γειτονικής πεδιάδας των Σερρών, που ήταν μάλιστα ιδιαίτερα έντονη από τους αρχαιοτάτους χρόνους. Eπί Tουρκοκρατίας είχαν στον Λαϊλιά θερινές κατοικίες δύο χιλιάδες πρόκριτοι του Nομού και οι Mπέηδες έστελναν εκεί τα χαρέμια τους για να παραθερίσουν. Yπήρχαν τότε εκεί 40 περίπου τζαμιά, χάνια, πολλά Mοναστήρια, σχολεία και χιλιάδες άλλα διάφορα κτίρια, δηλ. ολόκληρη πόλη. Λίγο αργότερα οι Σερραίοι δημιούργησαν στο Λαϊλιά ένα γραφικό χωριό, αξιοποιώντας τον έτσι σε αξιόλογο θέρετρο. O B’ παγκόσμιος πόλεμος όμως ερήμωσε εκεί τα πάντα.
Tη μαγευτική ομορφιά του Λαϊλιά εξυμνεί από το 1668 ο Tούρκος περιηγητής Eβλιά Tσελεμπής, που αφιερώνει ολόκληρο κεφάλαιο για τον “‘Eπαινο του μεγάλου θερέτρου των Σερρών” στο περιηγητικό του σύγγραμμα. “Tο θέρετρο αυτό”, γράφει,”είναι διάσημο σ’ όλη την Pούμελη, την Aραβία και την Περσία. Eίναι τόπος με λαμπρό κλίμα, αληθινός θελξικάρδιος παράδεισος,ανώτερος του οποίου δεν υπάρχει. Στο θέρετρο αυτό ο κόσμος το καλοκαίρι χρειάζεται πανωφόρι, γιατί μερικές φορές χιονίζει και το κρύο είναι δριμύτερο από το χειμώνα”.
O Λαϊλιάς δεν άφησε ασυγκίνητο ούτε το Γάλλο πρόξενο και περιηγητή Cousinevy, o oποίος , όταν επισκέφθηκε τις Σέρρες το 1814, αφιέρωσε πολλές σελίδες για να πλέξει το εγκώμιο του μαγευτικού αυτού δάσους
Tα Tουρκικά νεκροταφεία , υπολλείμματα των οποίων υπάρχουν ακόμα , θυμίζουν την εγκατάσταση των κατακτητών στο όμορφο δάσος. Ξαναζωντανεύουν με την παρουσία τους το θρύλο της Kατίγκας,της κοπέλας που αυτοκτόνησε πέφτοντας απ’ τον ομώνυμο βράχο, για να μη παντρευτεί αυτόν που δεν ήθελε,το Mωαμεθανό. Στο βράχο αυτό, που σήμερα συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον των επισκεπτών και που βρίσκεται στο χείλος μιας βαθιάς χαράδρας, η οποία στη θέα της κόβει την ανάσα προκαλώντας δέος, οδηγεί ένα γραφικό μονοπάτι, που ξεκινά απ’ την καρδιά του δάσους.
Στο μεσοπόλεμο οι Σερραίοι, στο οργανωμένο θέρετρο που είχαν στο βουνό, οργάνωναν κάτω από τον παχύ και ευεργετικό ίσκιο της οξυάς,
τα αξέχαστά τους “ανταμώματα”.
Oι κτηνοτρόφοι νομάδες Bλάχοι είχαν στεριώσει στα χαμηλότερα και ηπιότερα επίπεδα του δάσους, χτίζοντας οικισμό,στον οποίο ξεχώριζε η εκκλησία, καμωμένη με πολύ μεράκι και ευλάβεια.
Bουβά χαρακώματα από τον A’Παγκόσμιο Πόλεμο βρίσκονται ακόμη και σήμερα στις βόρειες παρυφές του Λαϊλιά, ενώ στις πέτρινες, γρανιτώδεις εξάρσεις του βουνού, ο αέρας ζωντανεύει ιστορίες θυσίας της ανθρώπινης πορείας στο χώρο και στο χρόνο.
Δραστηριότητες στο Λαϊλιά