Στο νομό υπάρχουν συνολικά 194 κοινότητες και οικισμοί. 5 δήμοι, 149 κοινότητες και 46 οικισμοί. Από το σύνολο των Ο.Τ.Α., μόνο 154 δηλαδή το 36,4% έχουν πληθυσμό πάνω από 1000 κατοίκους. Αυτό σημαίνει πως ο νομός έχει μεγάλη διασπορά μικρών κοινοτήτων.
Ο συνολικός πληθυσμός του νομού κατά την απογραφή του 1981 ήταν 196.247 κάτοικοι. Δηλαδή το 2% της χώρας.
Κατανέμεται δε σε :
αστικό 23,6%
ημιαστικό 19,4%
αγροτικό 57,0%
Το 60% του πληθυσμού ασχολείται στον πρωτογενή τομέα, το 17,5% ασχολείται στο δευτερογενή τομέα και το 22,5% ασχολείται στον τριτογενή τομέα.
Ο ημιαστικός και ο αγροτικός πληθυσμός φθάνει το 80% περίπου του πληθυσμού του νομού. Η σχέση αστικού προς αγροτικό πληθυσμό είναι για το νομό Σερρών 0,41 έναντι 1,91 που είναι για όλη την Ελλάδα. Η σχέση αστικού προς ημιαστικό είναι 1,21 στο νομό έναντι 5,0 στη χώρα. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι έχει αποφευχθεί η μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού στο αστικό κέντρο του νομού ότι υπάρχουν προοπτικές για μεσαίου μεγέθους οικισμούς και ότι είναι σημαντικό το βάρος των αγροτικών οικισμών στο νομό.
Η ζωή στο νομό χαρακτηρίζεται από αξιόλογη πολιτιστική δραστηριότητα. Λειτουργούν αρκετοί κοινωνικοί και πολιτιστικοί σύλλογοι, οι σπουδαιότεροι από τους οποίους έχουν την έδρα τους στην πόλη των Σερρών, ή κοντά στους σημαντικούς βιοτόπους του νομού. Σύλλογοι αυτού του χαρακτήρα είναι , μεταξύ άλλων ο "Ορφέας" Σερρών, οι Ορειβατικοί Σύλλογοι Σερρών, Σιδηροκάστρου, Ροδολίβους και Πρώτης, η Οικολογική Ομάδα Δήμου Σερρών, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Σιδηροκάστρου, ο Φιλοζωικός Σύλλογος Σερρών κ.α.
Πρώτος την αναφέρει ο Ηρόδοτος, τον 5ο αιώνα π.Χ. με το όνομα «Σίρις» και τον εθνικό προσδιορισμό «παιονική».
Η ονομασία Σίρις είναι θρακική και ίσως προέρχεται από τη λέξη Σίριος (Ήλιος).
Ύστερα μνημονεύεται από τον Θεόπομπο ως «Σίρρα».
Τρίτος αρχαίος συγγραφέας που μιλάει γι’ αυτήν είναι οΤίτος Λίβιος, με τον τύπο «Siras» στον πληθυντικό (Sirae=Σίραι). Επιγραφικά μνημεία με το όνομά της σώθηκαν ελάχιστα. Το πρώτο περιέχει τη γραφή «Σιρραίων πόλις» και είναι εποχής ρωμαϊκής.
Με το όνομα Σέρραι αποκαλείται από το 451 μ.Χ. (πρακτικά Συνόδου Χαλκηδόνας) και κατόπιν, με μικρές
παραλλαγές.
Ο Νομός Σερρών είναι ο νομός που έχει τα περισσότερα χωριά στην ΕΛΛΑΔΑ και είναι 181 στο σύνολο.
Πρώτοι κάτοικοι της πόλης ήταν οι Θράκες. Οι Σέρρες, άλλωστε, θεωρούνταν αγαπημένος τόπος του Διονύσου, θεού θρακικής προέλευσης. Κατά το Στράβωνα, η Σίρις η Παιονική χτίστηκε από Παίονες, Δάρδανες και Τεύκρους, πριν ακόμα τον τρωικό πόλεμο που υπολογίζεται στα 1195 π.Χ. Η λέξη ‘Σέρρες’ θεωρείται παραφθορά του αρχαίου ονόματος ‘Σίρις’ και πιθανότατα σχετίζεται ετυμολογικά με τη λέξη ‘σείριος’ που σημαίνει ήλιος. Ήδη τον 5ο π.Χ. αιώνα, η πόλη αναφέρεται στις πηγές ως Σέρρες.
Η αναβίωση του εθίμου του Κλείδωνα στη Νέα Τυρολόη Σερρών διοργανώνεται στις 23 και 24 Ιουνίου και έχει ρίζες που ανάγονται στις αρχαίες μαντικές πρακτικές.
Την παραμονή του Αγίου Ιωάννη στις 23 Ιουνίου ανύπανδρες κοπέλες μαζευόταν και έριχναν η κάθε μια από ένα προσωπικό μεταλλικό αντικείμενο σε ένα δοχείο με νερό. Το νερό του δοχείου το είχαν πάρει πρωτύτερα από την βρύση του χωριού και κατά την τελετή τις λήψης δεν έπρεπε να μιλήσουν (έπαιρναν το αμίλητο νερό), σκεπάζανε το δοχείο με ένα κόκκινο πανί και το άφηναν ολονυκτίς σε ανοικτό χώρο κάτω από το φως τον αστεριών.
Στις 24/6 του Αγίου Ιωάννη συναθροιζόταν εκ νέου και η γηραιότερη του χωριού έβγαζε από το νερό τα μεταλλικά αντικείμενα και προφήτευε τα μελλούμενα ως προς το γάμο που θα έκαναν και την οικογένεια που θα αποκτούσαν οι κοπέλες. Ακόμη ανάβανε μια μεγάλη φωτιά και κάνοντας ζευγάρια αγόρια με κορίτσια πηδούσαν πάνω από την φωτιά, έτσι ήταν μια ευκαιρία να γνωριστούν μεταξύ τους γιατί τότε οι κοπέλες δεν είχαν πολλές ελευθερίες και πιθανών με τον τρόπο αυτό να βρίσκανε τους μέλλοντες συζύγους τους.
Πηγή πληροφοριών: Πολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος Νέας Τυρολόης Σερρών
Χελιδονίσματα
Δρώμενο:
Τα “χελιδονίσματα” είναι η συνήθεια των παιδιών να τραγουδούν την πρώτη Μαρτίου την άφιξη των χελιδονιών κρατώντας ένα ξύλινο ομοίωμά τους. Ως τραγούδι και ως τελετουργικό εντάσσεται σε έναν ευρύτερο εθιμικό κύκλο της ημέρας αυτής, της Πρωτομαρτιάς, η οποία ως πρώτη ημέρα του χρόνου παλαιότερα, συνδέεται με πολλά δρώμενα μαντικού, μαγικού και λατρευτικού περιεχομένου. Τα “χελιδονίσματα” αναβιώνουν στη Νιγρίτα και σε πολλά χωριά της Βισαλτίας. Τα τελευταία χρόνια χάρη στις προσπάθειες του “Λυκείου Ελληνίδων Σερρών” αναβιώνει και στη πόλη των Σερρών.
Δρώμενο:
Πρόκειται για ένα πανάρχαιο έθιμο που αναβιώνει στην Αγγίστα και ο πυρήνας του βασίζεται στην έννοια της θυσίας στον άγιο του χωριού. Με τον τρόπο αυτό οι κάτοικοι της περιοχής επιχειρούσαν να εξευμενίσουν τον άγιο τους, για το καλό των ίδιων και του χωριού. Ανήμερα της γιορτής του Αϊ - Γιάννη σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, κοντά στην εκκλησία από την παραμονή σφάζουν το μοσχάρι, το κρέας του οποίου βράζουν σε μεγάλα καζάνια όλη τη νύχτα. Την επόμενη ημέρα μετά τη θεία λειτουργία και αφού πρώτα ο ιερέας ευλογήσει τους πιστούς, το εκκλησίασμα κατευθύνεται στην αίθουσα για να γευτεί το μοσχαρίσιο κρέας που προσφέρεται μαγειρεμένο με πλιγούρι.
Χρήσιμες πληροφορίες:
Δ.Δ. Αγγίστας: Βρίσκεται ΝΑ της πόλης των Σερρών και απέχει από αυτή 47 χλμ.
Δήμος Πρώτης: 2324061204, 2324061245. Δημοτικό Διαμέρισμα: 2324091515
Ντερβένες
Δρώμενο:
Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς στην Πρώτη, αναβιώνει το έθιμο της “Ντερβένας” (Πυρολατρείας).
Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της παράδοσης των κατοίκων της Πρώτης με ρίζες που χάνονται στο βάθος
του χρόνου. Ξεκινά περίπου δύο μήνες πριν, με την συγκέντρωση πουρναριών από κάθε συνοικία ξεχωριστά.
Στόχος αποτελεί το ποια συνοικία θα πραγματοποιήσει την μεγαλύτερη “Ντερβένα”. Το βράδυ της τελευταίας Κυριακής της Αποκριάς, με τη συνοδεία μουσικών παραδοσιακών οργάνων οι κάτοικοι της Πρώτης και των γύρω περιοχών περιοδεύουν στις συνοικίες και ανάβουν μια - μια τις φωτιές (ντερβένες). Το έθιμο συμβολίζει το κάψιμο των παθών, του μίσους, της κακίας και της εχθρότητας των ανθρώπων. Η κορύφωση της εκδήλωσης γίνεται στην κεντρική πλατεία του χωριού με χορούς, άφθονο κρασί, πίττες και παραδοσιακά σαρμαδάκια.
Χρήσιμες πληροφορίες:
Δήμος Πρώτης: Βρίσκεται ΝΑ της πόλης των Σερρών και
απέχει από αυτή 51 χλμ. Δήμος: 2324061204.
Κετσέκια
Δρώμενο:
Πρόκειται για ένα λαϊκό δρώμενο της Αποκριάς που γίνεται στο χωριό Ποντισμένο. Το χωριό αυτό αποτελεί ένα από τους παλιότερους τόπους μόνιμης εγκατάστασης των Τσιγγάνων ΡΟΜ. Εκεί μάλιστα έχει επιβιώσει έως τις μέρες μας ο πιο αρχέγονος ίσως τύπος λύρας του ελλαδικού χώρου (οι ντόπιοι το ονομάζουν “γκίκα”). Πρόκειται για μια εξαιρετικά αδρή και “πρωτόγονη” κατασκευή στην οποία ως χορδές χρησιμοποιούνται πλέον σύρματα από φρένα μοτοσικλέτας. Τα “Κετσέκια” του Ποντισμένου είναι έθιμο το οποίο δεν συναντάται σε κανένα άλλο μέρος της Ελλάδας.
Χρήσιμες πληροφορίες:
Δ.Δ. Ποντισμένου: Βρίσκεται Β.Δ. της πόλης των Σερρών και απέχει από αυτή 32 χλμ.
Δήμος Ηράκλειας: 2325028300.
Δημοτικό Διαμέρισμα: 2325023474.
Δημοτική ΕπιχείρησηΠολιτιστικής Ανάπτυξης και Τουρισμού: 2325025838, 2325025839
Καλόγερος
Ιστορία - Προέλευση:
Πρόκειται για ένα έθιμο το οποίο προέρχεται από την Ανατολική Ρωμυλία και αφορά τη γονιμότητα της γης. Αναβιώνει στην Αγία Ελένη τη Δευτέρα της Τυρινής και το μετέφεραν εκεί οι κάτοικοι του χωριού από το Κωστί της Αγαθούπολης. Στο έθιμο αυτό συμμετέχουν μόνο άνδρες με κορυφαίο πρόσωπο του δρώμενου τον “Καλόγερο”. Αναπόσπαστο στοιχείο στην αμφίεσή του αποτελεί μία “σφούγκα”. Πρόκειται για πάνα παραδοσιακού φούρνου την οποία παραδίδει τελετουργικά στον “Καλόγερο” ο Αρχιαναστενάρης. Ο “Καλόγερος”, λέει η παράδοση, πέθανε και μετά από λίγα λεπτά αναστήθηκε μόλις τον ρίξανε στο νερό.
Δρώμενο:
Ξεκινά το πρωί της Δευτέρας της Τυρινής με τους “αγερμούς”. Ο “Καλόγερος”, είναι ντυμένος με προβιές, νεροκολοκύθα στο κεφάλι του, πιπεριές στην κορυφή του. Συνοδεύεται από τον “βασιλιά”, και από συνοδεία παραδοσιακών οργάνων. Όλοι μαζί χτυπούν τις πόρτες του χωριού. Οι νοικοκυρές υποδέχονται τη πομπή ρίχνοντάς τους σπόρους ενώ ο “Καλόγερος” με τη “σφούγκα” του σταυρώνει την είσοδο, ο “κουρέας” ξυρίζει τους νοικοκύρηδες, τους εύχεται καλή σοδιά και το “βασιλόπουλο” τους προσφέρει ένα ποτήρι κρασί. Το απόγευμα η πομπή με κάρο καταλήγει στη πλατεία του χωριού αφού πρώτα άνδρες με χοντρά ξύλα στα χέρια “χτυπούν” το νερό που βρίσκεται στην άκρη του δρόμου βρέχοντας τη συνοδεία. Το δρώμενο τελειώνει με το εικονικό όργωμα της πλατείας και τη σπορά.
Χρήσιμες πληροφορίες:
Δ.Δ. Αγ. Ελένης: Βρίσκεται Ν.Α. της πόλης των Σερρών και απέχει από αυτή 13 χλμ. Δήμος Σκουτάρεως: 2321099160. Δημοτικό Διαμέρισμα: 2321041239
Δρακοκτονία
Ιστορία - Προέλευση:
Η παράδοση αναφέρει ότι στο Νέο Σούλι υπήρχε ένα θηρίο (δράκος) που εμπόδιζε τη ροή των νερών που βρισκόταν ψηλά στη πηγή και τα απελευθέρωνε, αφού πρώτα κάθε χρόνο του προσφέρονταν με κλήρο για φαγητό ένας κάτοικος του χωριού. Κάποια χρονιά ο κλήρος έπεσε στη βασιλοπούλα του χωριού. Όταν ήρθε η στιγμή για να προσφερθεί η βασιλοπούλα θυσία στον δράκο, στον τόπο του μαρτυρίου, παρακάλεσε τον θεό να την σώσει. Τότε εμφανίστηκε ο Άγιος Γεώργιος πάνω στο άλογό του έχοντας στα χέρια του σταυρό και κοντάρι και φόνευσε τον δράκο. Στις ευχαριστίες τις βασιλοπούλας ο Άγιος Γεώργιος το μόνο που τις ζήτησε σαν χάρη ήταν το να χτίσει εκκλησία μέσα στο χωριό.
Δρώμενο:
Από τη μέρα που έγινε το θαύμα του Αγίου Γεωργίου μέχρι και σήμερα κάθε χρόνο τη μέρα της εορτής της μνήμης του, γίνεται αναπαράσταση της “Δρακοκτονίας”. Δύο μαυροφορεμένες κοπέλες οδηγούν την βασιλοπούλα στο χώρο της θυσίας στη πλατεία του χωριού όπου γίνεται και το πανηγύρι για τη θυσία. Σε μικρή απόσταση βρίσκεται τοποθετημένο ένα ομοίωμα του “δράκου”. Μετά από λίγη ώρα καταφτάνει ο Άγιος Γεώργιος καβάλα πάνω σε λευκό άλογο κρατώντας το κοντάρι του. Φονεύει τον δράκο, σώζει τη βασιλοπούλα και ελευθερώνει τα νερά. Ακολουθεί λαϊκό γλέντι με χορό, κρασί και παραδοσιακά φαγητά.
Χρήσιμες πληροφορίες:
Δ.Δ. Νέου Σουλίου: Βρίσκεται Δ. της πόλης των Σερρών και απέχει από αυτή 9 χλμ. Δήμος Εμμ. Παπά: 2321074591, 2321074521. Δ.Δ.: 2321091249
Παραδοσιακή Πάλη
Ιστορία - Δρώμενο:
Η παραδοσιακή πάλη είναι άμεσα συνδεδεμένη με τα πανηγύρια. Τέτοια πανηγύρια γίνονται: Στη Σκοτούσσα (ξεκινά στις 8 Σεπτεμβρίου, ανήμερα της γιορτής των γενεθλίων της Θεοτόκου), στο πανηγύρι στον οικισμό“Πύργος” της Μαυροθάλασσας (παραμονή της Αγίας Μαρίνας 16 - 17 Ιουλίου), στο Πανηγύρι της Ηράκλειας(τέλος Αυγούστου), της Νιγρίτας (Αγ. Αθανασίου Νιγρίτας: 2 Μαΐου - Αγίου Θωμά Νιγρίτας: Κυριακή μετά το Πάσχα - Ιωάννου του προδρόμου Φλάμπουρου: 24 Ιουνίου - Αγ. Γεωργίου Ανθής: 23 Απριλίου - Αγ. Παντελεήμονα Θερμών: 27 Ιουλίου - Ζωοδώχου Πηγής Τερπνής: Παρασκευή μετά το Πάσχα) καθώς και στο Σκούταρι. Εκεί ο επισκέπτης μπορεί να συναντήσει τους τελευταίουςπαραδοσιακούς παλαιστές, τους “πεχλιβάνηδες”.Οι αθλητές, πριν ξεκινήσουν τον αγώνα, φορούν το λεγόμενο “κιουσπέτι” ή “κισπέτι”, ένα παντελόνι μέχρι τα γόνατα, φτιαγμένο από κατεργασμένο δέρμα κατσικιού, ενώ αλείφουν όλο τους το σώμα με λάδι. Η είσοδοςτων αθλητών στο “αλώνι” (αγωνιστικό χώρο) γίνεται με εντυπωσιακό τρόπο, με χτυπήματα των χεριών στα γόνατα και άλλα “τσαλίμια”. Καθ’ όλη τη διάρκεια των αγώνων ακούγεται ο ήχος του ζουρνά και του νταουλιού, που δεν θα σταματήσει παρά μόνο τη στιγμή της ανάδειξης του μεγάλου νικητή.
Χρήσιμες πληροφορίες:
Ηράκλεια: Βρίσκεται Β.Δ. της πόλης των Σερρών και απέχει από αυτή 28 χλμ. Δήμος: 2325028300.
Σκοτούσσα:Βρίσκεται Β.Δ. της πόλης των Σερρών και απέχει από αυτή 18 χλμ. Δήμος: 2321099144.
Σκούταρι: Βρίσκεται Ν. της πόλης των Σερρών και απέχει από αυτή 9 χλμ. Δήμος: 2321099160.
Νιγρίτα: Βρίσκεται Ν. της πόλης των Σερρών και απέχει από αυτή 22 χλμ. Δήμος: 2322020300.
Μαυροθάλασσα: Βρίσκεται ΝΑ της πόλης των Σερρών και απέχει από αυτή 44 χλμ. Δήμος Τραγίλου: 2322020160
Γερακίνα
Κάθε χρόνο τον Σεπτέμβρη η Νιγρίτα διοργανώνει τα Γερακίνεια, εκδηλώσεις προς τιμή της θρυλικής Γερακίνας, συνδυάζοντας την παραδοσιακή με τη σύγχρονη δημιουργία. Η πρώτη μέρα της εκδήλωσης (1-9-2007) είναι αφιερωμένη στην αναπαράσταση του παραδοσιακού δρώμενου και συνεχίζεται με πλούσιο γλέντι και παραδοσιακά φαγητά.Η Γερακίνα ήταν υπαρκτό πρόσωπο και η ιστορία της μας είναι γνωστή όχι μόνο μέσα από το έθιμο που την αναπαριστά αλλά και μέσα από το γνωστό, ομώνυμο, δημοτικό τραγούδι. Η Γερακίνα ήταν ξακουστή για την ομορφιά της. Γεννήθηκε στο μαχαλά ‘Τσακαλάδες’ της Νιγρίτας το 1854 που η πόλη ήταν ακόμα στα χέρια των Τούρκων. Στα 16 της ερωτεύεται τον Τριαντάφυλλο Γκοστίνο. Στις 6 Αυγούστου του 1870 όμως, γλίστρησε στο πηγάδι της συνοικίας όπου είχε πάει να πάρει νερό. Έπεσε μέσα και, παρά τις προσπάθειες όλων, αρκετές ώρες αργότερα ανασύρθηκε νεκρή από τον αγαπημένο της που κατέβηκε ως τον πυθμένα του πηγαδιού με σκοινί. Όλη η Νιγρίτα έκλαψε τη μυριοστόλιστη Γερακίνα και τη συνόδεψε στην τελευταία της κατοικία. Ανάμεσά τους θα ήταν και ο εμπνευστής του γνωστού τραγουδιού που μέχρι σήμερα μας αφηγείται την ιστορία της:
"Κίνησε η Γερακίνα
για νερό κρύο να φέρει.
Κι έπεσε μεσ' το πηγάδι
κι έβγαλε φωνή μεγάλη.
Κι έτρεξε ο κόσμος όλος
κι έτρεξα κι εγώ καημένος.
Γερακίνα, θα σε βγάλω
και γυναίκα θα σε πάρω."
Γυναικοκρατία
Γνωστό είναι σε όλη την Ελλάδα το έθιμο της γυναικοκρατίας που αναβιώνει στα χωριά της Μονοκκλησιάς και της Άνω Καμήλας του δήμου Καπετάν Μητρουσίου. Πλήθος επισκεπτών, έλληνες και ξένοι, καταφθάνουν κάθε χρόνο στις 8 Ιανουαρίου προκειμένου να παρακολουθήσουν από κοντά τις νέες «Αμαζόνες», που έστω και για μία ημέρα παίρνουν στα χέρια τους την εξουσία από τους άνδρες του χωριού. Το έθιμο έφεραν οι Θράκες πρόσφυγες. Ονομάζεται και γιορτή της «Μπάμπως» ή«Μπάμπω γκιονού», καθώς και «βρεξούδια», γιατί εκείνη τη μέρα καταβρέχουν όσους άνδρες θα τολμήσουν να βγούνε από το σπίτι. Κατά την εξέλιξη του δρώμενου, όλες οι γυναίκες του χωριού, ντυμένες με παραδοσιακές στολές, κατευθύνονται στο «κονάκι» της Μπάμπως, της γεροντότερης γυναίκας, για να την τιμήσουν. Θεωρούν πως στο πρόσωπο της Μπάμπως βρίσκει την καλύτερη και διαρκέστερη έκφραση η έννοια της μητρότητας.
Τα παλιά χρόνια η γεροντότερη γυναίκα, ήταν αυτή που εκτελούσε και χρέη μαμής βοηθώντας να έρθουν στον κόσμο ανθρώπινες ζωές. Μετά την τιμητική τελετουργία προς το πρόσωπό της, ξεκινά ένα μεγάλο λαϊκό γλέντι, με τη συνοδεία τοπικών παραδοσιακών μουσικών σχημάτων αλλά και πολλών εκλεκτών εδεσμάτων της παραδοσιακής θρακιώτικης κουζίνας. To έθιμο αναβιώνει και στα χωριά Λιβαδιά του δήμου Κερκίνης και Νέα Πέτρα του ΔήμουΝ. Ζίχνης.
Χρήσιμες πληροφορίες - Τηλέφωνα
Μονοκκλησιά: Απέχει 15 χλμ. από την πόλη των Σερρών και η Ά. Καμήλα 12 χλμ.
Δήμος Καπετάν Μητρούσι
Προβατάς Τ.Κ. 62100
τηλ. 2321099300 Fax 2321099303
e-mail:
Αυτό το ηλεκτρονικό μήνυμα προστατεύεται από spam bots, θα πρέπει να έχετε ενεργοποιημένη τη Javascript για να το δείτε
Σύλλογος Εγγάμων Γυναικών «Λυσιστράτη» – Μονοκκλησιά τηλ. 6934811339
Λαογραφικός Πολιτιστικός Όμιλος Γυναικών «Η Μπάμπω» – Άνω Καμήλα τηλ. 6932041046
Πολιτιστικός Σύλλογος «Καπετάν Μητρούσης» – Μητρούσι τηλ. 2321075641/75730
Αναστενάρια
Κάθε χρόνο στο Δημοτικό Διαμέρισμα Αγία Ελένη του δήμου Σκουτάρεως, κατά τον εορτασμό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης (21 Μαΐου), αναβιώνει το πανάρχαιο έθιμο των Αναστεναρίων. Τα «Αναστενάρια» έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον καθώς έχουν διασωθεί αυτούσια και «ζωντανά» μέχρι σήμερα όλα τα λατρευτικά στοιχεία της αρχαιότητας. Το έθιμο αντλεί την καταγωγή του από τα απομακρυσμένα χωριά της Ανατολικής Θράκης. Η γιορτή διατηρεί μέχρι σήμερα τα στοιχεία της προχριστιανικής καταγωγής της, αν και με το πέρασμα του χρόνου γίνεται προς τιμήν των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.
Η τελετή αρχίζει την παραμονή της εορτής (20 Μαΐου) με τη θυσία του ζώου (κουρμπάνι).Το ζώο που προορίζεται για θυσία είναι πάντοτε αρσενικό μονού αριθμού χρόνων. Λέγεται μάλιστα ότι ακολουθεί μόνο του τα όργανα ως τον τόπο της θυσίας. Ταυτόχρονα γίνεται και η μεταφορά των εικόνων από την εκκλησία στο κονάκι. Εκεί τελείται η αγρυπνία και ταυτόχρονα γίνεται η προετοιμασία των μυστών για την οιστροπληξία, που κορυφώνεται την επόμενη ημέρα, παρέχοντας τη δυνατότητα της πυροβασίας και εξασφαλίζοντας στους πιστούς την ακαΐα. Το πρωί της 21ης Μαΐου οι Αναστενάρηδες μεταφέρουν τα αναστενάρικα κωδωνοφόρα εικονίσματα και τα εναποθέτουν στο αγίασμα. Πρόκειται για ένα τόπο ιερό που βρίσκεται μέσα στο άλσος. Οι εικόνες αυτές, οι «χάρες», όπως τις αποκαλούν οι Αναστενάρηδες, εικονίζουν τους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη και όπως υποστηρίζουν είναι αυτές που τους δίνουν την ικανότητα να βαδίσουν στην πυρά. Το απόγευμα της 21ης Μαΐου τελείται η πρώτη πάνδημος πυροβασία. Η ιερή φωτιά ανάβεται από συγκεκριμένο μύστη, που κατέχει το προνόμιο του λειτουργήματος αυτού από προγονική κληρονομιά. Όταν σχηματισθεί η θράκα, ειδοποιούνται οι Αναστενάρηδες που φτάνουν σε πομπή και αρχίζουν τον κυκλικό χορό γύρω από τη φωτιά κρατώντας τις ιερές εικόνες. Ο ήχος της λύρας και του νταουλιού είναι διαρκώς παρών καθώς ο χορός περνά πάνω από τα αναμμένα κάρβουνα.
Οι σημερινοί Αναστενάρηδες στην πλειοψηφία τους είναι απόγονοι προσφύγων που οι παππούδες και οι πατεράδες τους ήρθαν εδώ από την περιοχή των Σαράντα Εκκλησιών,κυρίως όμως από το χωριό Κωστή στα παράλια του Εύξεινου Πόντου και από την Αγαθούπολη της ΒΔ Θράκης, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Το γεγονός της ακαΐας προσελκύει πάρα πολύ κόσμο, όχι μόνο απλούς θεατές, αλλά και επιστήμονες ερευνητές.
Χρήσιμες πληροφορίες - Τηλέφωνα
Αγία Ελένη: Απέχει 14 χλμ. από την πόλη των Σερρών.
Δήμος Σκουτάρεως Σκούταρι Τ.Κ. 621 00 Σέρρες
τηλ. 2321099160 Fax 2321099169
Αφήστε μας το e-mail σας για να σας ενημερώνουμε για προσφορές ξενοδοχείων,τουριστικών γραφείων και για γιορτές και εκδηλώσεις που θα γίνονται στο Ν.Σερρών
Mε λεωφορείο από τις Σέρρες υπάρχει σύνδεση με Δράμα, Kαβάλα, Θεσσαλονίκη και Aθήνα.Mε λεωφορείο του KTEΛ από την Aθήνα για Σέρρες εκτελούνται δρομολόγια κάθε μέρα. H απόσταση είναι 587 χλμ.
Ο νομός Σερρών είναι ένας από τους 13 νομούς της Μακεδονίας, του μεγαλύτερου διαμερίσματος της Ελλάδας και ανήκει στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Ανατολικά συνορεύει με τους νομούς Δράμας και Καβάλας
Η αναβίωση του εθίμου του Κλείδωνα στη Νέα Τυρολόη Σερρών διοργανώνεται στις 23 και 24 Ιουνίου και έχει ρίζες που ανάγονται στις αρχαίες μαντικές πρακτικές.
Δρώμενο:
Δρώμενο:
Δρώμενο:
Δρώμενο:
Ιστορία - Προέλευση:
Ιστορία - Προέλευση:
Ιστορία - Δρώμενο:
Εκεί ο επισκέπτης μπορεί να συναντήσει τους τελευταίουςπαραδοσιακούς παλαιστές, τους “πεχλιβάνηδες”.Οι αθλητές, πριν ξεκινήσουν τον αγώνα, φορούν το λεγόμενο “κιουσπέτι” ή “κισπέτι”, ένα παντελόνι μέχρι τα γόνατα, φτιαγμένο από κατεργασμένο δέρμα κατσικιού, ενώ αλείφουν όλο τους το σώμα με λάδι. Η είσοδοςτων αθλητών στο “αλώνι” (αγωνιστικό χώρο) γίνεται με εντυπωσιακό τρόπο, με χτυπήματα των χεριών στα γόνατα και άλλα “τσαλίμια”. Καθ’ όλη τη διάρκεια των αγώνων ακούγεται ο ήχος του ζουρνά και του νταουλιού, που δεν θα σταματήσει παρά μόνο τη στιγμή της ανάδειξης του μεγάλου νικητή.
Κάθε χρόνο τον Σεπτέμβρη η Νιγρίτα διοργανώνει τα Γερακίνεια, εκδηλώσεις προς τιμή της θρυλικής Γερακίνας, συνδυάζοντας την παραδοσιακή με τη σύγχρονη δημιουργία. Η πρώτη μέρα της εκδήλωσης (1-9-2007) είναι αφιερωμένη στην αναπαράσταση του παραδοσιακού δρώμενου και συνεχίζεται με πλούσιο γλέντι και παραδοσιακά φαγητά.Η Γερακίνα ήταν υπαρκτό πρόσωπο και η ιστορία της μας είναι γνωστή όχι μόνο μέσα από το έθιμο που την αναπαριστά αλλά και μέσα από το γνωστό, ομώνυμο, δημοτικό τραγούδι. Η Γερακίνα ήταν ξακουστή για την ομορφιά της. Γεννήθηκε στο μαχαλά ‘Τσακαλάδες’ της Νιγρίτας το 1854 που η πόλη ήταν ακόμα στα χέρια των Τούρκων. Στα 16 της ερωτεύεται τον Τριαντάφυλλο Γκοστίνο. Στις 6 Αυγούστου του 1870 όμως, γλίστρησε στο πηγάδι της συνοικίας όπου είχε πάει να πάρει νερό. Έπεσε μέσα και, παρά τις προσπάθειες όλων, αρκετές ώρες αργότερα ανασύρθηκε νεκρή από τον αγαπημένο της που κατέβηκε ως τον πυθμένα του πηγαδιού με σκοινί. Όλη η Νιγρίτα έκλαψε τη μυριοστόλιστη Γερακίνα και τη συνόδεψε στην τελευταία της κατοικία. Ανάμεσά τους θα ήταν και ο εμπνευστής του γνωστού τραγουδιού που μέχρι σήμερα μας αφηγείται την ιστορία της:
Γνωστό είναι σε όλη την Ελλάδα το έθιμο της γυναικοκρατίας που αναβιώνει στα χωριά της Μονοκκλησιάς και της Άνω Καμήλας του δήμου Καπετάν Μητρουσίου. Πλήθος επισκεπτών, έλληνες και ξένοι, καταφθάνουν κάθε χρόνο στις 8 Ιανουαρίου προκειμένου να παρακολουθήσουν από κοντά τις νέες «Αμαζόνες», που έστω και για μία ημέρα παίρνουν στα χέρια τους την εξουσία από τους άνδρες του χωριού. Το έθιμο έφεραν οι Θράκες πρόσφυγες. Ονομάζεται και γιορτή της «Μπάμπως» ή«Μπάμπω γκιονού», καθώς και «βρεξούδια», γιατί εκείνη τη μέρα καταβρέχουν όσους άνδρες θα τολμήσουν να βγούνε από το σπίτι. Κατά την εξέλιξη του δρώμενου, όλες οι γυναίκες του χωριού, ντυμένες με παραδοσιακές στολές, κατευθύνονται στο «κονάκι» της Μπάμπως, της γεροντότερης γυναίκας, για να την τιμήσουν. Θεωρούν πως στο πρόσωπο της Μπάμπως βρίσκει την καλύτερη και διαρκέστερη έκφραση η έννοια της μητρότητας.
Τα παλιά χρόνια η γεροντότερη γυναίκα, ήταν αυτή που εκτελούσε και χρέη μαμής βοηθώντας να έρθουν στον κόσμο ανθρώπινες ζωές. Μετά την τιμητική τελετουργία προς το πρόσωπό της, ξεκινά ένα μεγάλο λαϊκό γλέντι, με τη συνοδεία τοπικών παραδοσιακών μουσικών σχημάτων αλλά και πολλών εκλεκτών εδεσμάτων της παραδοσιακής θρακιώτικης κουζίνας. To έθιμο αναβιώνει και στα χωριά Λιβαδιά του δήμου Κερκίνης και Νέα Πέτρα του ΔήμουΝ. Ζίχνης.
Κάθε χρόνο στο Δημοτικό Διαμέρισμα Αγία Ελένη του δήμου Σκουτάρεως, κατά τον εορτασμό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης (21 Μαΐου), αναβιώνει το πανάρχαιο έθιμο των Αναστεναρίων. Τα «Αναστενάρια» έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον καθώς έχουν διασωθεί αυτούσια και «ζωντανά» μέχρι σήμερα όλα τα λατρευτικά στοιχεία της αρχαιότητας. Το έθιμο αντλεί την καταγωγή του από τα απομακρυσμένα χωριά της Ανατολικής Θράκης. Η γιορτή διατηρεί μέχρι σήμερα τα στοιχεία της προχριστιανικής καταγωγής της, αν και με το πέρασμα του χρόνου γίνεται προς τιμήν των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.
Πρόκειται για ένα τόπο ιερό που βρίσκεται μέσα στο άλσος. Οι εικόνες αυτές, οι «χάρες», όπως τις αποκαλούν οι Αναστενάρηδες, εικονίζουν τους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη και όπως υποστηρίζουν είναι αυτές που τους δίνουν την ικανότητα να βαδίσουν στην πυρά. Το απόγευμα της 21ης Μαΐου τελείται η πρώτη πάνδημος πυροβασία. Η ιερή φωτιά ανάβεται από συγκεκριμένο μύστη, που κατέχει το προνόμιο του λειτουργήματος αυτού από προγονική κληρονομιά. Όταν σχηματισθεί η θράκα, ειδοποιούνται οι Αναστενάρηδες που φτάνουν σε πομπή και αρχίζουν τον κυκλικό χορό γύρω από τη φωτιά κρατώντας τις ιερές εικόνες. Ο ήχος της λύρας και του νταουλιού είναι διαρκώς παρών καθώς ο χορός περνά πάνω από τα αναμμένα κάρβουνα.