Στο νομό υπάρχουν συνολικά 194 κοινότητες και οικισμοί. 5 δήμοι, 149 κοινότητες και 46 οικισμοί. Από το σύνολο των Ο.Τ.Α., μόνο 154 δηλαδή το 36,4% έχουν πληθυσμό πάνω από 1000 κατοίκους. Αυτό σημαίνει πως ο νομός έχει μεγάλη διασπορά μικρών κοινοτήτων.
Ο συνολικός πληθυσμός του νομού κατά την απογραφή του 1981 ήταν 196.247 κάτοικοι. Δηλαδή το 2% της χώρας.
Κατανέμεται δε σε :
αστικό 23,6%
ημιαστικό 19,4%
αγροτικό 57,0%
Το 60% του πληθυσμού ασχολείται στον πρωτογενή τομέα, το 17,5% ασχολείται στο δευτερογενή τομέα και το 22,5% ασχολείται στον τριτογενή τομέα.
Ο ημιαστικός και ο αγροτικός πληθυσμός φθάνει το 80% περίπου του πληθυσμού του νομού. Η σχέση αστικού προς αγροτικό πληθυσμό είναι για το νομό Σερρών 0,41 έναντι 1,91 που είναι για όλη την Ελλάδα. Η σχέση αστικού προς ημιαστικό είναι 1,21 στο νομό έναντι 5,0 στη χώρα. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι έχει αποφευχθεί η μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού στο αστικό κέντρο του νομού ότι υπάρχουν προοπτικές για μεσαίου μεγέθους οικισμούς και ότι είναι σημαντικό το βάρος των αγροτικών οικισμών στο νομό.
Η ζωή στο νομό χαρακτηρίζεται από αξιόλογη πολιτιστική δραστηριότητα. Λειτουργούν αρκετοί κοινωνικοί και πολιτιστικοί σύλλογοι, οι σπουδαιότεροι από τους οποίους έχουν την έδρα τους στην πόλη των Σερρών, ή κοντά στους σημαντικούς βιοτόπους του νομού. Σύλλογοι αυτού του χαρακτήρα είναι , μεταξύ άλλων ο "Ορφέας" Σερρών, οι Ορειβατικοί Σύλλογοι Σερρών, Σιδηροκάστρου, Ροδολίβους και Πρώτης, η Οικολογική Ομάδα Δήμου Σερρών, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Σιδηροκάστρου, ο Φιλοζωικός Σύλλογος Σερρών κ.α.
Πρώτος την αναφέρει ο Ηρόδοτος, τον 5ο αιώνα π.Χ. με το όνομα «Σίρις» και τον εθνικό προσδιορισμό «παιονική».
Η ονομασία Σίρις είναι θρακική και ίσως προέρχεται από τη λέξη Σίριος (Ήλιος).
Ύστερα μνημονεύεται από τον Θεόπομπο ως «Σίρρα».
Τρίτος αρχαίος συγγραφέας που μιλάει γι’ αυτήν είναι οΤίτος Λίβιος, με τον τύπο «Siras» στον πληθυντικό (Sirae=Σίραι). Επιγραφικά μνημεία με το όνομά της σώθηκαν ελάχιστα. Το πρώτο περιέχει τη γραφή «Σιρραίων πόλις» και είναι εποχής ρωμαϊκής.
Με το όνομα Σέρραι αποκαλείται από το 451 μ.Χ. (πρακτικά Συνόδου Χαλκηδόνας) και κατόπιν, με μικρές
παραλλαγές.
Ο Νομός Σερρών είναι ο νομός που έχει τα περισσότερα χωριά στην ΕΛΛΑΔΑ και είναι 181 στο σύνολο.
Πρώτοι κάτοικοι της πόλης ήταν οι Θράκες. Οι Σέρρες, άλλωστε, θεωρούνταν αγαπημένος τόπος του Διονύσου, θεού θρακικής προέλευσης. Κατά το Στράβωνα, η Σίρις η Παιονική χτίστηκε από Παίονες, Δάρδανες και Τεύκρους, πριν ακόμα τον τρωικό πόλεμο που υπολογίζεται στα 1195 π.Χ. Η λέξη ‘Σέρρες’ θεωρείται παραφθορά του αρχαίου ονόματος ‘Σίρις’ και πιθανότατα σχετίζεται ετυμολογικά με τη λέξη ‘σείριος’ που σημαίνει ήλιος. Ήδη τον 5ο π.Χ. αιώνα, η πόλη αναφέρεται στις πηγές ως Σέρρες.
Με νέο περίπτερο, νέο έντυπο υλικό και νέο σύνθημα υποδέχτηκε το απόγευμα της Πέμπτης η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Σερρών τους εκπροσώπους του τουρισμού και το κοινό στην 24η PHILOXENIA, από τις σπουδαιότερες εκθέσεις τουρισμού στην Ελλάδα, που διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη. Στο περίπτερο 16 της HELEXPO και συγκεκριμένα στο stand 13 , παρουσιάζονται οι ομορφιές του νομού μας, οι δυνατότητες φιλοξενίας και οι υποδομές ώστε ο Ν.Σερρών να αποτελέσει τουριστικό προορισμό για όλους τους μήνες του χρόνου. Κεντρικό σύνθημα: ''Η ομορφιά είναι στη φύση μας!'' ''Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Σερρών, κατά το 2007 κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες για την ανάδειξη του τουριστικού προϊόντος των Σερρών, οι οποίες διαπέρασαν το σύνολο της στρατηγικής μας στην προβολή.Αυτή η δραστηριότητα αλλά και οι συλλογικές προσπάθειες όλων των εμπλεκόμενων μερών, είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση της ζήτησης, η οποία ήδη έχει εμπεδωθεί τοπικά.Το 2008 αποτέλεσε για εμάς μια νέα αφετηρία με στροφή στην ποιότητα και στις στοχευμένες παρεμβάσεις, σε ότι αφορά πάντοτε στην τουριστική προβολή.
Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Σερρών, κατά το 2007 κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες για την ανάδειξη του τουριστικού προϊόντος των Σερρών, οι οποίες διαπέρασαν το σύνολο της στρατηγικής μας στην προβολή.Αυτή η δραστηριότητα αλλά και οι συλλογικές προσπάθειες όλων των εμπλεκόμενων μερών, είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση της ζήτησης, η οποία ήδη έχει εμπεδωθεί τοπικά.Το 2008 αποτέλεσε για εμάς μια νέα αφετηρία με στροφή στην ποιότητα και στις στοχευμένες παρεμβάσεις, σε ότι αφορά πάντοτε στην τουριστική προβολή.
Καθορίσαμε σαφείς στρατηγικές στο σύνολο των χρησιμοποιούμενων μέσων τουριστικής προβολής, ειδικότερα σε ότι αφορά στα έντυπα, τη συμμετοχή μας σε εκθέσεις, την παρουσία μας στο διαδίκτυο και τον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο.Σήμερα παρουσιάζουμε τα νέα μας έντυπα, τα οποία ανασχεδιάσαμε δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην εξειδίκευση τους, στην υψηλή τους αισθητική και στη χρηστικότητα τους.Την αμέσως επόμενη περίοδο προχωρούμε στην υλοποίηση του πλαισίου ιδεών που ήδη έχουμε καταλήξει με την αρμόδια Αντινομαρχία και με τη συνεργασία του τεχνικού μας συμβούλου, σε ότι αφορά στην παρουσία μας στο διαδίκτυο και ολοκληρώνουμε την έκδοση του συνόλου των εντύπων μας'' δήλωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου στα εγκαίνια του περιπτέρου ο Νομάρχης Σερρών Στέφανος Φωτιάδης, παρουσιάζοντας την στρατηγική της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Σερρών στον τομέα του Τουρισμού. Μάλιστα απευθυνόμενους στους εκπροσώπους τύπου των ΜΜΕ της Θεσσαλονίκης υποστήριξε χαρακτηριστικά: ''Για εμάς, η κύρια αγορά που μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα είναι αυτή της Θεσσαλονίκης, για την προσέγγιση της οποίας χρησιμοποιούμε δυο σλόγκαν τα οποία ανταποκρίνονται με επάρκεια στην προβολή των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων.Επειδή θεωρούμε πως το μωσαϊκό των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων είναι απόλυτα ταυτισμένο με την ομορφιά, ενώ κυρίαρχη θέση κατέχει και η πλεονεκτική γεωγραφική μας θέση, υιοθετήσαμε τα παρακάτω:
«Η ομορφιά είναι στη φύση μας» και το «Τόσο κοντά, μια γειτονιά».
Ελπίζω πως για όσον καιρό θα μας συντροφεύουν στις προσπάθειες που αναπτύσσουμε στην τουριστική προβολή θα φέρουν το αποτέλεσμα που επιθυμούμε.
Mε λεωφορείο από τις Σέρρες υπάρχει σύνδεση με Δράμα, Kαβάλα, Θεσσαλονίκη και Aθήνα.Mε λεωφορείο του KTEΛ από την Aθήνα για Σέρρες εκτελούνται δρομολόγια κάθε μέρα. H απόσταση είναι 587 χλμ.
Ο νομός Σερρών είναι ένας από τους 13 νομούς της Μακεδονίας, του μεγαλύτερου διαμερίσματος της Ελλάδας και ανήκει στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Ανατολικά συνορεύει με τους νομούς Δράμας και Καβάλας